Spis treści
Pierwsi zbieracze minerałów na Dolnym Śląsku
W średniowieczu jednymi z pierwszych, którzy odważyli się głębiej zapuszczać w rejon Karkonoszy i Gór Izerskich, oprócz wędrowców czy myśliwych, byli poszukiwacze skarbów, kamieni i minerałów szlachetnych. W XIV i XV wieku w górach pojawili się Walonowie.
- Byli cenionymi specjalistami z zakresu pozyskiwania bogactw naturalnych, w tym złota i kamieni szlachetnych. Stanowili elitarną, hermetyczną grupę zawodową, powszechnie szanowaną za wyjątkowe umiejętności - opisuje Przemysław Wiater, autor monografii Szklarskiej Poręby
.
Dawni poszukiwacze skarbów mieli szeroką wiedzę praktyczną z zakresu geologii i dobrą znajomość otaczającej przyrody. Możecie być jak oni i wędrować po Dolnym Śląsku śladami złóż cennych minerałów. Gdzie ich szukać? Oto najlepsze stanowiska.
Agaty na Pogórzu Kaczawskim i Pogórzu Izerskim
Sławę mineralogiczną regionowi kaczawskiemu przyniosły agaty.
- Te wielobarwne, wstęgowe odmiany chalcedonu związane są z permskimi skałami wulkanicznymi, w których tkwią w postaci owalnych lub nieregularnych był oraz małych migdałów - opisują geolodzy.
Największe okazy agatów (z nimi niekiedy występują błyszczące druzy kwarcu, w tym dymnego, oraz ametystów) wydobywane są do dziś w kopankach w okolicy:
- Nowego Kościoła (buły agatowe osiągały wielkość 1 metra średnicy)
- Różanej (agaty w różowym ryolicie)
- Sokołowca (agaty, liczne są wystąpienia: lidytów, jaspisów, ametystów, kalcytów)
- Lubiechowej (nieczynny kamieniołom Łomy koło Lubiechowej na zbudowanym z permskich trachybazaltów wzniesieniu Chmieleń (424 m) należy do najbardziej znanych stanowisk mineralogicznych na Pogórzu Kaczawskim. Znajdziecie tu m.in. agaty wstęgowe)
- Gozdna (agaty, ametysty, szczotki kwarcowe, kwarc dymny w ryolicie)
- Płóczkach Górnych (piękne agaty i chalcedony)
- Przeździedzy (w nieczynnym kamieniołomie znaleźć można rzadkie agaty wstęgowe)
Jak dojechać do Lubiechowej?
O pałacu w Lubiechowej czytaj tutaj:
Ametysty, turmaliny i granaty w Górach Izerskich i na Pogórzu Izerskim
Ametysty to odmiana kwarcu o naturalnej barwie w kolorze fioletu lub głębokiej purpury. Na Dolnym Śląsku ametysty spotykane są w okolicach:
- Lwówka Śląskiego
- Krzeszowic
- Kamiennej Góry
- Szklarskiej Poręby, gdzie są najbogatsze złoża tego minerału w Polsce (w dolinie Złotego Potoku, powyżej żółtego szlaku prowadzącego do schroniska pod Łabskim Szczytem, odsłania się żyła kwarcowa z ametystem).
W Górach Izerskich znajdzie także:
- granat - występuje w okolicy Czerniawy-Zdrój, Krobicy i Gierczyna w paśmie łupkowym Stara Kamienica-Świeradów-Zdrój; kryształy granatu są niewielkie - od 2 do 5 mm średnicy.
- turmalin - występuje w Kamieniu (wzgórze Wyrwak) oraz kopalni kwarcu Stanisław (w tej kopalni występują ponadto różne odmiany kryształów: kryształ górski, kryształ różowy, kwarc mleczny oraz grossular, odmiana granatu)
Jak wyglądają wymienione wyżej minerały? Zobaczcie zdjęcia:
Sprawdź, jak dojść do kopalni Stanisław:
Jaspisy, agaty, serpentynity w Kotlinie Kłodzkiej
Z geologicznego punktu widzenia, Kotlina Kłodzka jest bardzo różnorodna. Najsłynniejsze jest Kletno, gdzie wydobywano fluoryt oraz uran. Na starych zwałowiskach można pozyskać piękne i znane na całą Polskę okazy fluorytu, ametystu, a także różnych minerałów rudnych (magnetyt, hematyt, minerały uranu).
Co jeszcze znajdziecie w Kotlinie Kłodzkiej?
- W Złotym Stoku była prowadzona eksploatacja kruszców złotonośnych oraz rud arsenu, do dziś pozostały hałdy, na których znaleźć można ciekawe okazy serpentynitów.
- W okolicy Kudowy-Zdroju notowane są żyły hematytu, które okresowo były także przedmiotem eksploatacji.
- W rejonie Podzamka eksploatowano w łomach marmury, którym towarzyszyły ciała skał wapienno-krzemianowych z pirokseniami i granatami.
- Rejon Suszyny i Kamieńca znany jest z występowania agatów, jaspisów, ametystów i kryształów górskich.
- W rejonie Lądka-Zdroju, w obrębie bazaltowych kominów wulkanicznych, spotyka się oliwin (zielona odmiana krzemianów).
- W okolicach Tłumaczowa są kryształy górskie i kryształy dymne.
W Strzegomiu eldorado, ale nie dla każdego
Strzegom jest klasycznym stanowiskiem mineralogicznym. Niestety, nie ma możliwości wstępu do czynnych kamieniołomów indywidualnie (niekiedy wpuszczane są zorganizowane grupy z uczelni geologicznych). Natomiast, zawsze można spróbować przejrzeć materiał odpadowy przy zakładach kamieniarskich koło kamieniołomów. Czego szukać?
- kwarcu dymnego,
- mikroklinu,
- fluorytu,
- berylu ,
- kalcytu,
- topazu wielu innych.
Co zabrać na wyprawę geologiczną?
- Podstawowym narzędziem niezbędnym przy zbieraniu minerałów i skał jest młotek geologiczny, wykonany z twardej, nieodpryskującej stali i metalowej rękojeści z gumowym uchwytem. Można go na początek przygody geologicznej zastąpić młotkami z marketów budowlanych.
- Zestaw dłut. Podobnie jak młotek, powinny być wykonane z twardej stali. Na wyprawie powinniśmy mieć dwa dłuta, jedno o końcówce ostrej i spiczastej, drugie zakończone płasko.
- Przydatna może być też nieduża łopatka (saperka), która służy do poszukiwania minerałów w miękkim podłożu (przekopywanie hałd, rumoszu) lub do usuwania zwietrzeliny.
- Odpowiedni ubiór i buty do wędrówek.
- Mapa terenu, który planujemy eksplorować (o powodzeniu naszych poszukiwań w dużej mierze decyduje dobre przygotowanie, czyli przestudiowanie literatury, co pozwoli bez problemu namierzyć właściwe miejsce w kamieniołomie).
- Eksplorując naturalne odsłonięcia i ściany kamieniołomów, należy szukać przede wszystkim różnych szczelin, pęknięć i pustek, w których mogły swobodnie rosnąć kryształy.
- Wyruszając w teren w poszukiwaniu okazów, pamiętajmy o poszanowaniu przyrody, unikajmy prac terenowych w miejscach objętych ochroną.
- Zachowajmy umiar w pobieraniu próbek ze starych kopalń, gdyż stanowią one ważne ślady dawnego górnictwa.
Jak wyglądają wymienione wyżej minerały? Zobaczcie zdjęcia:
- Jedyna na Dolnym Śląsku restauracja w stylu norweskim otwarta!
- Jeden z najpiękniejszych widoków na Dolnym Śląsku. I nie jest to szczyt Śnieżki!
- Nowa atrakcja turystyczna w Karkonoszach zachwyca
- Padalce i zaskrońce zaczynają się wygrzewać na ścieżkach. Nie róbmy im krzywdy
- Te pocztówki z Dolnego Śląska robią furorę. Trzeba za nie zapłacić krocie [ZOBACZCIE]
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?